چهار سیاره‌ی درونی منظومهی شمسی یعنی عطارد، زهره، زمین و مریخ، به‌دلیل داشتن سطح سنگی در گروه سیاره‌های زمین‌سان یا جهان‌های سنگی دسته‌بندی می‌شوند.
چهار دنیای بیرونی منظومهی شمسی یعنی مشتری، زحل، اورانوس و نپتون به دلیل اندازه‌ی بزرگ‌تر نسبت به سیاره‌های سنگی، سیاره‌های مشتری‌سان نامیده می‌شوند. بخش زیادی از این سیاره‌ها را گازهایی مثل هیدروژن و هلیوم تشکیل می‌دهند، گرچه به عقیده‌ی برخی سیاره‌شناس‌ها برخی از این سیاره‌ها هسته‌هایی جامد دارند.
سیاره‌های مشتری و زحل غول گازی نامیده می‌شوند، در حالی که اورانوس و نپتون، دو دنیای دورتر منظومهی شمسی در گروه غول‌های یخی دسته‌بندی می‌شوند، زیرا از عناصری سنگین‌تر از هیدروژن و هلیوم، مانند اکسیژن، کربن، نیتروژن و گوگرد تشکیل شده‌اند و گوشته‌ای ضخیم از متان، آمونیاک و آب یخ‌زده دارند.
اما پیش از آنکه به معرفی سیاره‌های منظومهی شمسی بپردازیم لازم است با تعریف سیاره آشنا شویم. بر اساس تعریف استاندارد، سیاره جرمی با ابعاد کافی است که به دور خورشید و خود می‌چرخد. اما آنقدر بزرگ نیست که مانند ستاره عمل همجوشی هسته‌ای را انجام دهد. همچنین مجاورت خود را از تعداد زیادی از اجرام دیگر پاکسازی کرده است.
تعریف دقیق یادشده نشان می‌دهد چه چیزی را باید در دسته‌ی سیاره‌ها و چه چیزی را نباید در این گروه قرار دهیم. اما مشکل وقتی به وجود آمد که ستاره‌شناس‌ها تعداد زیادی جرم سیاره‌مانند در منظومهی شمسی کشف کردند. برای مثال پلوتو یکی از اجرامی بود که نتوانست تمامی شرایط فوق را احراز کند و به این ترتیب در گروه سیاره‌های کوتوله دسته‌بندی شد.
مشکل پلوتو ابعاد کوچک و مدار عجیبش است که نمی‌تواند اجرام مجاور را پاکسازی کند. همچنین فضای مشترک زیادی با کمربند کویپر دارد. بر اساس تعریف IAU، این سیاره و دیگر دنیاهای کوچک کروی از جمله اریس، هائومیا و ماکی‌ماکی، دیگر اجرام کمربند کویپر در گروه سیاره‌های کوتوله دسته‌بندی می‌شوند.
سرس جرم کروی دیگری در کمربند سیارکی بین مریخ و مشتری است که در گروه سیاره‌های کوتوله قرار می‌گیرد. وقتی سرس برای اولین بار در سال ۱۸۰۱ کشف شد در دسته‌ی سیاره‌ها قرار گرفت اما بعدها به عنوان یک سیارک شناخته شد. بااین‌حال این تعریف هم کافی نبود زیرا بسیار بزرگ‌تر و کروی‌تر از سیارک‌ها بود. بنابراین ستاره‌شناس‌ها این جرم را در سال ۲۰۰۶ در دسته‌بندی سیاره‌ی کوتوله قرار دادند.
صفحه قبل صفحه بعد